Labelreport - Ruptured Records

We spreken labelbaas Ziad Nawfal de dag nadat in Akkar een brandstofvrachtwagen ontplofte. Burgers raakten met elkaar in conflict over de wageninhoud, waarbij er schoten werden gelost die de brandstoftank raakten – met fatale gevolgen. ‘We hebben in Libanon grote brandstof- en elektriciteitsproblemen. Er is vrijwel geen benzine meer, dat was ook waar de Akkar-explosie een gevolg van was. Zo is het nu al een tijdje. Ook generatoren werken niet meer, dus het hele land zit in het donker: ziekenhuizen, bakkers, supermarkten, restaurants... Alles sluit of zal binnenkort moeten sluiten,’ vertelt Nawfal. Niet verwonderlijk dat onze eerste belafspraak met Nawfal geen doorgang kon vinden: er was eenvoudigweg op dat moment geen internet. Een dag later spreken we hem alsnog, terwijl hij vanuit de auto belt, overigens zonder al te veel risico: geen brandstof, geen ander verkeer. ‘Er zat nog wat benzine in de tank van mijn schoonmoeders auto, dus die heb ik kunnen lenen. Deel van het probleem is dat men niet overeenkomt over de samenstelling van een nieuwe regering, en die situatie zal vermoedelijk niet snel veranderen. Het gaat echt slecht hier.’

‘Gisteren ben ik naar het radiostation gegaan om mijn programma voor te bereiden, maar ook daar was geen elektriciteit. De radio stond wel aan, maar opnemen lukte niet.’ Daarin schuilt een soort tragische symboliek, want het waren precies de ‘Ruptures’-radioshows op de staatsomroep Radio Liban die de aanzet vormden voor Ruptured als label. Nawfal interviewde Libanese muzikanten, die tijdens zijn show ook een liveperformance verzorgden. Die optredens werden gebundeld tot de verzamelreeks ‘Ruptured Sessions’, waarvan uiteindelijk zes delen verschenen. ‘Het aanvankelijke idee achter het label was dat we muziek van hier zouden opnemen en uitbrengen om zo te laten horen wat er in de Libanese scene gaande was.’ De ‘objectieve’ insteek van het documenteren van een tijd en een plaats, ogenschijnlijk van een afstandje, bracht de diversiteit die de alternatieve Libanese scene tekende goed naar voren; kabbelende folk werd gerust naast snerpende freejazz gedraaid. ‘Maar op een bepaald moment veranderde het label in iets anders en groters dan dat,’ vertelt Nawfal. Door de aanhoudende economische crisis in Libanon, verergerd na de ontploffing op 4 augustus vorig jaar, werd geld om te kunnen releasen een schaars goed, en raakten ook muzikanten in geldnood. Daarop volgde een strenger selectiebeleid, en veranderde ook de manier waarop het label zich positioneerde. Niet enkel meer met een haast wetenschappelijke afstand tot de bestaande scene, maar nu ook verwikkeld in een sociale, emotionele en economische verantwoordelijkheidsrelatie ten opzichte van de lokale muziekgemeenschap. 

Niet alleen Ruptured zag zich voor die verantwoordelijkheid geplaatst: andere belangrijke rollen werden opgenomen door opnamestudio Tunefork en door het jaarlijkse Irtijal, een door trompettist Mazen Kerbaj opgezet freejazzfestival dat langzamerhand uitgroeide tot hét festival dat ruimte biedt aan alternatieve muziek in Libanon. ‘Vooral Irtijal is een spil geworden waarrond alles draait. Het geld dat bijvoorbeeld door inzamelingsacties voor cultureel Libanon wordt opgehaald komt grotendeels daar terecht. Vervolgens moet het festival dat geld herverdelen,’ legt Nawfal uit. ‘Iets vergelijkbaars geldt voor Tunefork: het was hun team dat na de ontploffing in kaart is gaan brengen welke muzikanten waren getroffen, hun instrumenten hadden verloren, laptops, harddrives... Het zijn organisaties waar muzikanten nu een soort toevluchtsoord in vinden. Iedere instantie speelt daarin weer een andere rol. Om de scene levend te houden, of nou ja, wat er dan nog van de scene is overgebleven,’ concludeert Nawfal. Het brengt hem in een lastige positie. ‘Het geeft mij een gigantische verantwoordelijkheid. Een vriend van me benoemde dat laatst ook al, dat wanneer ik niet enthousiast ben over een album, het album niet wordt uitgebracht. Zo ging dat vroeger niet. Nu moet ik voordat ik ‘ja’ of ‘nee’ zeg, eerst goed nadenken. De laatste maanden en jaren is een album uitbrengen een dure onderneming geworden, en dus een lastige overweging.’ 

Daarbij wordt niet enkel de muziek zelf in overweging genomen, maar ook de omstandigheden waarin de muzikanten zelf verkeren. Ruptured richt zich daarin nadrukkelijk op wat er nog gemaakt wordt in Libanon zelf, en minder op de recente diaspora. ‘Dat is een lastig vraagstuk. Het ‘leegbloeden’ van Libanon begon al tijdens de recente economische crisis, maar raakte in een stroomversnelling door de ontploffing. Die beweging valt niet te stoppen. Het is niet zo dat we alleen muziek van mensen uitbrengen wanneer ze in Libanon blijven, maar als we ook maar een béétje geld hebben, dan steunen we liever muziek die hier wordt gemaakt. Die muzikanten hebben dat het hardst nodig,’ verklaart Nawfal. ‘Er zijn uiteraard enkele uitzonderingen, waaronder bijvoorbeeld een muzikante die nu in Frankrijk woont waarmee we een video-performance hebben georganiseerd. Omdat we weten dat ze het niet makkelijk heeft in Parijs, vinden we dat we zoiets ook met haar moeten opzetten.’ 

Met de twee recentste releases, het nieuwe werk van postrockband Kinematik (met gitarist Anthony Sahyoun, oftewel Mme Chandelier, in de gelederen) alsook van de freejazzgroep Calamita (het trio rondom Irtijal-medeoprichter Sharif Sehnaoui), wordt de blik echter gericht op muzikanten die nu nog in Libanon woonachtig zijn. Voor Kinematik zou er zelfs, een dag nadat we Nawfal spreken, nog een albumpresentatie georganiseerd worden, alhoewel het de vraag is of het concert is doorgegaan ‘Men heeft hier geen koopkracht meer. Je mag niet verwachten dat mensen in Beiroet vandaag de dag driehonderdduizend Libanese lira neerleggen voor een plaat tijdens een albumpresentatie, terwijl ze amper genoeg geld hebben voor brood of medicijnen. Het organiseren van livemuziek is belangrijk, maar je vraagt je ook af: wie komt er nog opdagen als vrijwel niemand nog benzine heeft? Wat is dan nog het nut van een muziekfestival? Maar toen ik de albumpresentatie van aanstaande woensdag probeerde af te zeggen, was de concertzaal het daarmee oneens: ‘Mensen willen iets leuks doen’, kreeg ik te horen, maar ik twijfel zelf of ik dat de juiste afweging vind. Dat mijn zakenpartner nog van plan is om het Irtijal-festival van volgende maand ‘gewoon’ te laten plaatsvinden, verbaast me ergens wel. Dat hij daar nog steeds geloof in heeft.’

Door de crisis is Ruptured op een andere manier gaan werken. ‘In 2021 zijn veel van onze releases enkel digitaal uitgebracht, via Bandcamp. Je roeit met de riemen die je hebt, om zo muziek die anders niet uitgebracht zou kunnen worden, doordat de financiële investering niet makkelijk terug te verdienen valt, tóch van een platform te voorzien. Digitaal releasen is een zegen voor een klein, alternatief label uit Libanon. Het helpt dat mensen in het buitenland onze albums kopen omdat ze het tof vinden wat we doen. Op dit moment kan het label door de online verkoop blijven overleven.’

Stellar Banger

Recent verscheen op Ruptured de eerste ep van Stellar Banger, een samenwerking van de Libanezen Abed Kobeissy (buzuq, een luitinstrument uit de Levant) en Ali Hout (percussie) met de Duitse Pablo Giw en Joss Turnbull, een trompettist en percussionist. ‘Ze vermengen improv met hedendaagse traditionele muziek uit deze regio. Krankzinnig goed!’ Het debuut werd gezamenlijk uitgebracht met een track van Two Or The Dragon, het duo van Hout en Kobeissy. ‘Abed schreef ‘Dance Grooves for the Weary’ in de eerste weken van de Libanese revolutie, en verwerkte dat thematisch door een akoestisch instrument als de buzuq te gebruiken, maar die te contrasteren met een hardnekkige drumcomputer en heftige elektronica. Die twee extremen representeren respectievelijk het volk aan de ene kant, met daartegenover het gezag dat hen de kop probeert in te drukken.’

Sary Moussa

Vorig jaar verscheen op Nicolás Jaars label Other People de ambientplaat ‘Imbalance’ van Sary Moussa, een producer uit Beiroet. ‘Hij gebruikt opnames van het zangkoor van zijn eigen dorpskerk, en bewerkt die vervolgens met elektronica. Dat doet hij heel subtiel. Hij is een muzikant die altijd nauwkeurig te werk gaat en zich verregaand verdiept in hoe hij geluiden gebruikt en bewerkt. Hij heeft echt een geweldig album gemaakt.’

Aya Metwalli

De Egyptische zangeres en toetsenist Aya Metwalli woont nu al zo'n zes jaar in Beiroet. Haar solodebuut verschijnt binnenkort, volgens Nawfal vermoedelijk op Other People. ‘Ze heeft al een paar geweldige tracks uitgebracht, zoals op de Ruptured-compilatie ‘The Drone Sessions’, maar ook met haar bijdrage aan de Ma3azef-verzamelaar ‘Nisf Madeena’,’ waarop ze met ‘Matkhafsh Menni’ een beklemmende track uitbracht. ‘Ze is geweldig: hoe haar stem en keyboard samenkomen, maakt haar tot een veelbelovende muzikante.’ Na haar solodebuut zal ze volgens Nawfal als zangeres toetreden tot Sharif Sehnaoui’s freejazzgroep Calamita.

Postcards

Binnenkort komt het derde album uit van poprockgroep Postcards. De melodielijnen van de band zouden zó geschreven kunnen zijn door songwriters als Angel Olsen of Cate Le Bon, maar dan voorzien van zwaardere instrumentatie. ‘De muziek is shoegaze-achtig, met gitaarlagen en potige drums.’ Nawfal kent de groep al langer. Hun vorige plaat werd op Ruptured uitgebracht. ‘Ze zijn destijds ontdekt door mijn zakenpartner Fadi Tabbal. Ze wonen nog hier en zijn volgens mij van plan om zo lang mogelijk te blijven.’

Raed Yassin

‘Er wordt ook veel interessants gemaakt door Libanese expats. Een daarvan is Raed Yassin, oprichter van het Annihaya-label en bekend van groepen als “A” Trio en Praed. Eind vorig jaar bracht hij zijn soloalbum ‘Archeophany’ uit op Akuphone met muziek die ook goed zou passen bij wat Yassin zelf op Annihaya uitbrengt: hij neemt al bestaande muziek, zoals oude opnames van Arabische gebeden en religieus gezang, past die aan door er elektronica aan toe te voegen, en maakt er zo iets nieuws van. Een te gek album.’