Vortex (2021)

Vijf films, vijf dossiers en een veelvoud aan filmkritische stemmen. De reeks ‘Wide Angle’ is een graadmeter van wat filmkritiek kan en misschien zelfs moet zijn. Het eerste seizoen is net afgerond.

Filmkritiek bestaat in vele vormen. Het print- en online tijdschrift Fantômas werkt met Film Fest Gent, radio Urgent.fm en video-essayplatform Filmscalpel samen aan dossiers over filmreleases. Die bestaan telkens uit een podcastaflevering, een collectie filmessays en diverse teksten, zowel recensies als persoonlijke essays.

In de afdeling ‘geschreven woord’ kiest Fantômas telkens een essayistische invalshoek op de geselecteerde film. In de eerste aflevering van ‘Wide Angle’ verwijlt schrijver Michaël Van Remoortere naar aanleiding van Ryusuke Hamaguchi’s vrije Murakami-adaptatie Drive My Car bij lezen, liefde en leven. Een terugblik op een liefde voor Murakami brengt hem bij de relaties op papier en op het witte doek. “Onze relaties gaan kapot aan het beeld dat we van onszelf hebben.”

Ook auteur Hanne Schelstraete vertrekt bij een persoonlijke ervaring voor haar artikel. Samen met A Chiara. In confrontatie met de angst dat in film alles wat is moet zijn, laaft ze zich aan een paradoxaal tweespel van vrijheid en gebondenheid. “A Chiara belichaamt een paradox: zo vrij de acteurs zijn op de set, zo gebonden zijn hun personages.”

Dwingende (kijk)ervaring

Angsten tekenen eveneens (het kijken naar) de films van Gaspar Noé. Tussen haar vingers door keek Inge Coolsaet naar diens nieuwste film. “Vortex is de moedwillige registratie van een trage aftakeling en dat levert een claustrofobische en dwingende (kijk)ervaring op: aan de dood ontsnap je niet.”

Ruimtelijkheid regeert op een andere manier in de films van Yasujirō Ozu, minder beklemmend dan bij Noé. Vanuit een nieuwe woonst schrijft Bart Versteirt over hoe Ozu de huiselijke ruimte verkent in Tokyo Story, die nog de hele zomer te zien is in Vlaamse filmzalen. “Twee minuten film aan het begin van Tokyo Story doen inzien hoe een ruimte en de manier waarop haar bewoners zich erdoor bewegen van een huis een thuis maken. En hoe daarin geen plaats zal kunnen worden gemaakt voor gisteren.”

Historische afdaling

Een fascinerende ruimte buitenshuis vormt dan weer het centrum van Michelangelo Frammartino’s Il buco. Die reconstructie van een historische afdaling in een Zuid-Italiaanse grot doet Bjorn Gabriels zoeken naar verdieping aan de oppervlakte. “Gehuld in het duister, met de lichtflikkering van vuur en lampen die bewegende schaduwen op de wanden tekent, neemt de ondergrondse expeditie de gedaante aan van een bioscoopervaring.”

Het eerste seizoen van ‘Wide Angle’ laat zich lezen – en beluisteren – als een ontmoeting van kijkers en films, met persoonlijke ervaringen en teksten als gevolg.

De Fantômas-bijdragen aan ‘Wide Angle’, zowel de teksten als de podcasts, vind je hier: