Reizen door de imaginaire landschappen van Sarah-Ann Cousein

“Tekenen is mijn manier om de focus te houden in het leven”, vertelt Sarah-Ann, “om het leven te sturen en te structureren en alle overbodige ruis te elimineren. Om te focussen op de essentie.” Ze kruipt als het ware in haar werken op zoek naar rust. “Ik werk vaak op de grond met mijn neus letterlijk tegen het papier.” We zitten gehurkt zij aan zij, op anderhalve meter van elkaar en met gebogen hoofden over de nieuwe reeks (on)bevlekt verleden. Gastheer is het Sint-Niklase kunstencentrum WARP, gevestigd in het elegante negentiende-eeuwse herenhuis van kunstenaar Jan Buytaert. Beschermend papier ligt als een voile tussen de kunstwerken. Sarah-Ann ontsluiert zorgvuldig een voor een haar denkbeeldige landschappen. 

De natuur is duidelijk een grote inspiratiebron. “We zouden terug meer respect moeten tonen voor het natuurlijke proces, meer contact maken met de aarde. Natuur en cultuur zijn met elkaar verbonden”, vult ze aan. De spatten kleurrijke verf vormen zich spontaan op de bladen die als ondergrond dienden voor de aquarellen. De verfsproeten wachten als sporen uit het verleden tot het grijze grafiet hen opvist en complementeert. 

Alles ontstaat vanuit haar verbeelding, die ze voedt door foto’s van natuurelementen, krantenartikelen, een radiofragment… “Zelfs wanneer ik iets opvang in een gesprek, noteer ik het op mijn blad. Er ontstaat een patchwork van ideeën, bedenkingen tot zelfs irritaties.” Woorden duiken op, worden genoteerd en soms opnieuw doorstreept, nooit uitgegomd. Door verder te borduren op deze ondergronden neemt ze de kijker mee op reis door een imaginair landschap.

“Er zijn geen menselijke figuren aanwezig in mijn tekeningen maar toch laten ze hun sporen na.” Een raster in een van de landschappen kan verwijzen naar een spoor van een menselijke ingreep in de natuur. Een doorkijk? Een valkuil? Een filter? Sarah-Ann laat het over aan de kijker om een eigen interpretatie te geven aan de werken. “Hoe iemand mijn werk moet lezen, leg ik niet op. Kunst moet gezien en ervaren worden en is heel persoonlijk. Mijn werken krijgen soms ook andere titels. Dezelfde werken kunnen een andere titel krijgen omdat ik er op een later moment anders naar kijk.”

Landschappen van Bruegel vormden inspiratie voor Echoes 1552. Een driedimensionale weergave waarin Sarah-Ann kleine en fijn uitgetekende organismen introduceert, zweeft als een stuk afgescheurde wereld voorbij. In nog een ander vliegend-tapijtlandschap ontdek ik cactusachtige personages die zich lijken te positioneren in een schaakspel. “Vooral in de landschappen van kunstschilders uit de renaissance tot barok ontdek ik steeds nieuwigheden”, lacht ze, “wat waren dat eigenzinnige kunstenaars.” Ook foto’s van natuurelementen zoals schors, planten, schelpen … dienen als studiemateriaal, maar nooit om na te tekenen. Het werk is pas geslaagd als ze haar verbeelding en intuïtie hun gang laat gaan.

Sarah-Ann ontdekte al vroeg een sterke connectie met werken op papier. “Het tactiele en de fijngevoeligheid voelt goed aan. Papier is zowel fragiel als heel direct”, verklaart ze. Toch is ze ook vertrouwd met werken op doek en start ze binnenkort zelfs met olieverf op hout. Ze heeft dan ook een zeer uitgebreide scholing achter de rug, waaruit ze onbegrensd kan putten. “Ik ben de eeuwige student”, lacht ze, “naast schilderkunst aan La Cambre in Brussel en lithografie aan de Academie in Antwerpen, volgde ik nog fotografie, waarbij ik me vooral verdiepte in de technische aspecten.”

Naast het ontwikkelen van een herkenbare vormentaal hoopt ze vooral om kunst te maken die de ziel raakt. “Er moet iets wringen”, voegt ze eraan toe, “zodanig dat je na honderd jaar kan zeggen dat een kunstwerk nog steeds echt goed is.” Sarah-Ann heeft veel bewondering voor de eigen beeldtaal van El Greco. Maar ze ontdekt ook veel schoonheid in de werken van de veelzijdige Kiki Smith. Museumbezoeken en tentoonstellingen voeden duidelijk haar ziel. Toch zijn het de gewone dagdagelijkse gesprekken die haar inspireren om kunst een levensnoodzakelijke plaats te laten invullen.