25 jaar Kif Kif: van studentenblog tot antiracistische stem die telt

Het verhaal van Kif Kif begint in 2001, kort na de aanslagen op de Twin Towers. Na 9/11 verhardde het discours over de multiculturele samenleving fundamenteel: racistische beeldvorming en moslimhaat tierden welig.

Wat valt op?

Er wordt veel óver jongeren met een migratieachtergrond gesproken, maar zelf krijgen zij amper het woord. Daarom startte een groep antiracistische studenten een blog om daar verandering in te brengen. Wat is jullie opdracht en hoe vullen jullie die in? Kif Kif wil racisme in al zijn vormen blootleggen, bespreekbaar maken en bestrijden. We pakken racisme vanaf de basis aan en durven de machtsstructuren die daarbij een rol spelen aan te kaarten.

Zo brengen we mensen samen in de antiracistische strijd via online en offline evenementen zoals workshops, panelgesprekken en schrijftafels. Daar zorgen we voor een plek waar mensen kunnen leren over antiracisme en in contact kunnen komen met gelijkgestemden.

Ook zetten we racisme op de publieke agenda. We zijn een mediaplatform waar antiracistische perspectieven – die elders niet of slechts oppervlakkig aan bod komen – de ruimte krijgen. Via onze contributorwerking ondersteunen we iedereen die dat wil om hun opiniestuk, fotoreportage, kortverhaal, video of gedicht vorm te geven.

Tot slot deelt Kif Kif expertise rond antiracisme met zoveel mogelijk andere organisaties, onderzoekers en beleidsmakers. Dat doen we door middel van samenwerkingen, onderzoeksrapporten en beleidsaanbevelingen, maar ook door onze standpunten naar buiten te brengen via de reguliere media.

Wat hebben jullie al kunnen verwezenlijken?

In ons inmiddels bijna 25-jarige bestaan, hebben we op verschillende manieren racisme aan de kaak gesteld en bestreden. Zo zorgden we er in 2011 voor dat uitzendbureau Adecco veroordeeld werd wegens discriminatie bij aanwervingen. In 2021 richtten we in onze coworking space Toko139 de eerste antiracismebibliotheek van Antwerpen op. Een jaar later brachten we een uitgebreid onderzoek naar buiten rond politiegeweld in België, vergezeld van een podcast getiteld Minder Politie?. In 2023 zetten we dan weer het thema online haat op de publieke agenda, met het eerste langlopende onderzoek naar online haatspraak gericht tegen vrouwen en non-binaire personen met een migratieachtergrond.

Welke ambities willen jullie nog graag verwezenlijken?

Sinds vorig jaar doen we onderzoek naar digitaal en online racisme, en de link tussen artificiële intelligentie (AI) en discriminatie. Daarover hebben we onder meer een reeks beleidsaanbevelingen aan de politiek gedaan, en een aantal workshops georganiseerd voor het brede publiek. Wat duidelijk werd uit ons werk tot nu toe, is dat nog maar weinig mensen zich bewust zijn van digitale discriminatie (bijvoorbeeld door gezichtsherkenningstechnologie, discriminerende algoritmes en AI-bias). Ook weten de meeste mensen niet wat hun digitale rechten zijn en hoe ze het best kunnen zorgen voor hun online veiligheid. Het zou mooi zijn als we in de nabije toekomst een toolkit kunnen maken die onze inzichten rond online en digitaal racisme op een toegankelijke manier samenbrengt voor onze achterban.

Hoe meet je de impact van jullie werk?

We meten het aantal bezoekers van onze website via het privacyvriendelijke analyseprogramma Piwik. Daar kunnen we zien hoe vaak en hoelang onze artikels gelezen zijn. Verder houden we het aantal deelnemers van onze activiteiten bij via Eventbrite. Ook sturen we na elke lezing, workshop of andere activiteit een evaluatieformulier op, waarmee we nagaan hoe mensen de activiteit ervaren hebben. Onze impact op het maatschappelijk debat monitoren we onder meer door het bijhouden van het aantal referenties naar en overnames van ons werk in de journalistieke media. Zo waren we in 2023 en 2024 opgeteld 58 keer aanwezig in de reguliere journalistieke media.

Wat kunnen jullie de informatiesector nog bijbrengen?

Wat we zien in bibliotheken en archieven vandaag is dat het dominante witte perspectief (zowel in de huidige publicaties als in de historische documentatie) nog veel te veel de boventoon voert, en dat ook racistische beeldvorming nog steeds prominent aanwezig is. Dat kan heel breed opgevat worden: van een gebrek aan representatieve (kinder)boeken tot stigmatiserende journalistieke mediaberichtgeving en de onvolledige en eenzijdige geschiedschrijving over bijvoorbeeld arbeidsmigratie. Ook kunnen we iedereen in de informatiesector aanraden om de artikels van onze contributors te lezen. Zo schreef een van hen onlangs nog een hele reeks aanbevelingen voor een beter adoptiearchief.

En andersom, wat kunnen jullie nog leren van de informatiesector?

We werken momenteel samen met KADOC, Documentatie- en Onderzoekscentrum voor Religie, Cultuur en Samenleving voor de documentatie van ons archief van de afgelopen 25 jaar. Zij ondersteunen ons bij het duurzaam bewaren en toegankelijk maken van onze documentatie van de afgelopen decennia.

Hoe hebben jullie de sector (en de eigen organisatie) zien evolueren?

De samenleving verkeert in een polycrisis. De wereldwijde uitputting van natuurlijke grondstoffen zorgt voor schaarste, die op haar beurt zorgt voor conflict en geweld. Het kapitalistische systeem dat voorbijgaat aan de noden van de mens en de planeet, maar de winst van een kleine groep superrijken centraal stelt, heeft verwoestende effecten. In plaats van te werken aan een systeemverandering worden steeds meer groepen tegen elkaar uitgespeeld: boeren tegen klimaatjongeren, generaties onderling, mensen met en zonder migratieachtergrond, vluchtelingen tegen arbeiders, joden tegen moslims, … Een losgeslagen en winstgedreven (sociale)medialandschap en ongereguleerde technologische ontwikkelingen gooien olie op het vuur en maken de weg vrij voor manipulatie, desinformatie en haatcampagnes.

Racisme speelt hierbij een belangrijke rol. Het is zowel de oorzaak van crisissen en geweld, als het ideologische smeermiddel voor de verdeel-en-heersstrategieën in de vorm van extreme ontmenselijking. Zo zorgt racisme er mee voor dat het aan de Europese grenzen sterven van mensen op de vlucht weinig verontwaardiging oproept, en dat de genocide op het Palestijnse volk door sommigen als gerechtvaardigd gezien wordt. Tegelijkertijd zorgt die genocide er mee voor dat haat en geweld tegen Joodse mensen toeneemt, net als islamofobie. Voor antiracistische organisaties wordt het werken daardoor moeilijker gemaakt – maar tegelijkertijd is het belangrijker dan ooit om ermee door te gaan. We richten ons de laatste jaren dan ook op het verdedigen van het recht op protest, dat onder steeds grotere druk staat.