214

In zijn synthetiserende stijl voert Ernst Bloch het begrip eenzaamheid terug tot de Oudheid, en onderscheidt een gedwongen variant (‘verlatenheid’) versus de vrijwillige keuze, in dienst van zelfontplooiing. Als communist waardeert hij monastieke ruimtes, want zonder komt ‘de gelukkigst gesocialiseerde mens niet tot zichzelf’. En hij voegt daaraan toe: ‘Bleven dit soort ressources en terugtrekoorden onbewoond, dan zou de gemeenschap bijna even leeg worden als eenzaamheid zonder gemeenschap blind wordt.’